Wereldwonder

Ewout Kieckens

Als ik ’s ochtends opsta kijk ik al uit naar het avondeten. Ik hoop vurig dat we thuisblijven en niet naar een restaurant gaan. Wordt het vandaag vellutata di zucca, een stinco di maiale al forno con patate of involtini di pesce spada? Om eerlijk te zijn, het maakt me helemaal niet uit of we pompoensoep, varkensschenkel of zwaardvisrolletjes eten. Ik kijk naar de avonddis uit omdat ik graag de afwas doe. Natuurlijk kunnen de pannen en borden ook wel in de vaatwasmachine, maar dat doe ik zelden. Waarom zou je zo’n apparaat halfleeg laten draaien? Kwestie van rentmeesterschap, zuinigheid en noem het maar op. Maar de belangrijkste reden dat ik zo graag met de hand afwas is omdat ik dan gebruik kan maken van het hangende afdruiprek.
Het hangende afdruiprek hoort in het rijtje pizza, pasta, bidet. Heel Italiaans.
Tot niet eens zo heel lang geleden ging het er in de meeste Hollandse keukens als volgt aan toe: een persoon wast af, de ander droogt af, of een en dezelfde persoon wast eerst en droogt dan af. Wordt er al een afdruiprek ingezet, dan is het toch wel de bedoeling dat de vaat er maar korte tijd op staat. Zo’n druiprek is vaak van goedkoop plastic en leverbaar in de gekste kleuren. Het rekje staat op een lekbak. Een treurig woord voor een droevig voorwerp.

In Italië heeft het afdruiprek daarentegen de hoofdrol in de keuken. In een kookboek voor beginners las ik dat het afdruiprek wordt beschouwd als een van de belangrijkste hulpmiddelen in de keuken. De vaatwasmachine is minder populair. Het apparaat staat in 40 procent van de huishoudens (8 van de 10 grotere Nederlandse huishoudens heeft tegenwoordig zo’n ding). Hij wordt niet eens altijd als vaatwasser ingezet. Mar­gherita, een kennis van me, vertelde me dat zij de afwasmachine nooit als zodanig gebruikt, ook al staat er wel een in het appartement. Ze wast de glazen en borden met de hand en zet ze daarna op het rek van de machine. Vaatwasser als afdruiprek… hoogst origineel.
Het afdruiprek mag wel een belangrijke positie innemen, maar wie een Italiaanse keuken binnenstapt zal ’m niet zomaar
vinden. Het rek is namelijk verscholen achter een keukenkastdeurtje, en wel het deurtje boven de gootsteen. De bedoeling is dat je bijvoorbeeld een bord wast en het daarna op het rek erboven plaatst. Het Italiaanse woord ‘scolapiatti’ wekt de indruk dat het alleen voor borden (‘piatti’) bedoeld is, maar glazen en pannen voelen zich er ook thuis. Het rek ‘hangt’ eigenlijk tussen twee keukenkastwanden. Je had in Babylon de hangende tuinen, je hebt in Italië hangende afdruip­rekken. Wereldwonderen.
Om het rek te gebruiken moet je uiteraard het keukenkastje openen en het deurtje moet tijdens het afwassen openblijven. Dat leidt nog wel eens tot bloedige confrontaties. Hoeveel hoofden zijn er niet tegenaan geklapt? Een klassieker is om de punt van het uitgeklapte deurtje te raken. Ons hangend druiprek heeft een deurtje, meer een luik eigenlijk, dat je omhoog moet duwen. Mijn vrouw is klein van stuk en het lukt haar niet om dat luik helemaal naar boven te krijgen. Geregeld hangt het luik dan ook op kophoogte. Ik ben al meerdere keren aan de dood ontsnapt. Die grap maak ik dan. Zij zegt dan dat het mijn eigen schuld is, omdat toen we de keuken kochten ik het aanrecht veel te hoog liet installeren. Het staat nu op ‘Nederlandse’ hoogte, en alle bovenkastjes zijn lastig bereikbaar voor wie geen Harlem Globetrotter is. Mijn arme schat moet inderdaad vaak op een kruk staan om de spaghetti te pakken.
Het hangende afdruiprek zegt veel over Italië. Het eerste dat opkomt is dat Italianen geen zin hebben om af te drogen. Dat is een combinatie van luiheid en praktisch denken. Het tweede is dat Italianen hygiënisch zijn. De vaat die vanzelf droogt is veel hygiënischer dan de vaat die wordt afgedroogd. Volgens een Amerikaans onderzoek trekt de vaatdoek 20.000 keer meer bacteriën aan dan de toiletpot. Meer hoef je een Italiaan niet te zeggen. Italianen zijn heel erg gericht op properheid. Niet alleen in de keuken, maar ook op het toilet. Italianen (ja, alle 60 miljoen) zijn bovendien een volk dat houdt van uiterlijke schoonheid. Zo’n afdruiprek mag wel erg nuttig zijn, al dat vaatwerk staat natuurlijk wel heel lelijk.
Deurtje ervoor en klaar is kees. •