Nieuwe muur

Piemontini

Het is zeven uur ’s ochtends. Buiten hoor ik het klingelende geluid van stromend water in de overvolle dakgoten van het huis. Het regent al dagen gestaag en ik maak me grote ­zorgen. Het water komt met bakken tegelijk uit de lucht ­vallen. Ik ben bang voor landverschuivingen en overstromingen, die hier in de omgeving na een paar dagen aanhoudende regen schering en inslag zijn.
Ik loop de keuken in en net als ik de grote luiken van de deur naar het overdekte terras openduw, hoor ik een knal die alles weg heeft van een ontploffing. Ik schrik en ren in de richting van de klap. Uit de hopen aarde en rotsblokken zie ik spontaan een forse rivier ontstaan, die vlak langs het huis over mijn ingegraven gastank het dal instroomt. Ik ren ernaartoe en constateer met afgrijzen dat naast het huis een grote muur is ingestort. Het water heeft vrij spel. Ik kan maar één ding doen en dat is de rivier proberen om te leggen.

Het heuvelachtige deel van de zuidelijke Piemonte is een wirwar van rivieren en beekjes die zich een weg banen door het landschap. Het grootste deel van het jaar staan ze leeg, sommigen zijn niet eens te zien. Daar ligt slechts een droge bedding vol takken en rotsblokken. Maar als het gaat regenen vullen ze zich al snel met stromend water. En als het heel hard en zonder ophouden regent, kunnen die beekjes angstaanjagende stromen worden die met een donderend geraas naar beneden komen zetten. In de aangrenzende regio Ligurië, die als een smalle strook land tussen de grensstad Ventimiglia en de havenstad Genua ligt, spookt het al jaren. Dat komt door de warme Middellandse Zeelucht die aan dit deel van de Italiaanse kust vrijwel direct steil omhoog wordt gestuwd, afkoelt en vervolgens als een harde ­douche weer naar beneden komt. Hele stukken berg verzakken, kustplaatsen veranderen in openluchtzwembaden.

“Wat denk je? Is al die regen het gevolg van klimaatverandering?” vraag ik aan een drijfnatte Paolo die hazelnoten verbouwt op zijn land. Hij staat een paar kilometer verderop met een grote schep in de hand aan de rand van zijn veld, dat steil naar beneden afloopt. Hij heeft net een brede geul dwars door zijn boomgaard gegraven om het overtollige water af te voeren en hapt naar adem. “Ik weet het niet”, roept hij terwijl het water van zijn regenkleding afstroomt. “Wat ik wel weet is dat mijn weiland vol zit met water. De hele boel gaat schuiven als het zo nog een paar uur doorgaat.”
De gemeentewerkers in hun oranje hesjes weten het wél zeker. Ik kom ze de volgende dag tegen wanneer ik een kijkje in de buurt neem. Het regent nog steeds en ze zijn druk bezig met het uitgraven van de geulen aan de kant van de weg. “We moeten alle watergeulen in de omgeving vrijmaken van rotsblokken en stukken hout en ze daarna verdiepen. De burgemeester roept dat het elk jaar een beetje erger zal worden. Als we niks doen, stroomt het water alle kanten op”, zegt een van de mannen terwijl hij leunend op zijn schop het dal inkijkt waar de regenbuien in waaiers van vallend water doorheen trekken.

Diezelfde middag komt de burgemeester een kijkje nemen bij de ingestorte muur naast mijn huis. Hij is met een heel gevolg; de geometra, die de schade van de ontplofte muur moet opmeten, de baas van de gemeentewerken die de burgemeester moet adviseren en een aannemer die hoopt op een mooie opdracht. Is de muur eigendom van de gemeente of privébezit? Wie draait op voor de kosten? Ik blijf op een afstandje staan kijken terwijl de burgemeester en zijn gevolg druk staan te discussiëren in de stromende regen. Boven de muur loopt een geasfalteerd weggetje en dat geeft de uiteindelijke doorslag. “Maakt u zich geen zorgen”, zegt de burgemeester vriendelijk. “Als we weer geld in kas hebben, bouwen we op kosten van de gemeente een nieuwe muur!” ✦